Werk en privé
Vergelijk de volgende twee zinnen eens met elkaar:
- “Ik ben een softwareontwikkelaar.”
- “Ik werk als softwareontwikkelaar.”
Zeggen ze hetzelfde?
Werk en privé
Ik kom op deze vraag naar aanleiding van de onderstaande Fireside Chat van de mannen van Codurance.
Hierin problematiseert ambachtelijk ontwikkelaar Sandro Mancuso het onderscheid tussen werk en privé.
Ergens is dat iets heel vreemds, natuurlijk. Het lijkt evident dat er een verschil is tussen beide. Laten we beginnen vanuit deze veronderstelling.
Ik ben softwareontwikkelaar. Dat wil zeggen: mijn werk is het ontwikkelen van software. Ik doe dat in opdracht van mijn werkgever. Ik krijg ervoor betaald.
Maar ik ben niet alleen een softwareontwikkelaar. Privé houd ik me met andere dingen bezig. Ik hou van lezen, bijvoorbeeld, en van muziek luisteren. Ik hou van wandelen met mijn vrouw, zelfs al is het maar even naar de supermarkt op en neer. Dat zijn dingen die ik doe omdat ik ze leuk vind. Niemand draagt me op om ze te doen. En (helaas!) krijg ik er ook niet voor betaald.
Mijn leven bestaat dus uit een werkgedeelte en een privégedeelte.
Werk versus privé?
Toch is het op deze manier indelen van je leven niet zonder problemen. Wie op elk moment van de dag ofwel met zijn werk, ofwel met zijn privéleven bezig is (of: moet zijn?), zal zich altijd schuldig voelen (moeten voelen?) met het ene bezig te zijn in plaats van het andere.
Als ik een uurtje overwerk om een feature nog vóór het einde van de dag af te kunnen ronden, offer ik privétijd aan mijn werk - tot chagrijn van mijn vrouw. Omgekeerd leidt mijn werk eronder als ik ga wandelen terwijl ik een PBI uit zou moeten werken.
Werk en privé staan op gespannen voet met elkaar.
De hobby
Of toch niet? Mancuso betoogt dat dit probleem ontstaat door het maken van het onderscheid überhaupt. Wie dat doet, komt onvermijdelijk in conflict met het aantal uren in de dag.
Zijn oplossing is dan ook: maak het onderscheid niet. Maar dit vraagt een andere manier van kijken naar hoe je je leven indeelt.
Tijdens het gesprek geeft hij zelf een goed voorbeeld. Mancuso bekent dat er weken zijn waarin hij in een ruk een complete Netflix-serie er doorheen jaagt. Toch voelt hij zich niet schuldig dat hij die tijd niet aan werk heeft besteed.
Er zijn ook weken waarin hij technische boeken over softwareontwikkeling verslindt. Toch voelt hij zich niet schuldig dat hij die tijd niet aan zijn privéleven heeft besteed.
Netflix of softwareontwikkeling, het is Mancuso om het even. Waarom? Beide zijn een hobby van hem. Dat is de verenigende factor die het onderscheid tussen werk en privé opheft.
Want zo zwart-wit als ik hierboven beschreven heb, hoeft het onderscheid tussen werk en privé helemaal niet te zijn. Je kunt je werk doen omdat je het leuk vindt, of iemand je het opdraagt of niet. In een hobby kunnen werk en privé samenkomen. (Maar alleen als anderen je hobby waardevol genoeg vinden om er geld voor neer te leggen!)
Het is verstandig om deze context in het achterhoofd te houden wanneer ik aanraad om elke dag twee kwartier over je vak te lezen. Dat advies geldt alleen als je het leuk vindt om over je vak te lezen, oftewel: als je je vak (of onderdelen van je vak) als hobby kunt beschouwen.
Is dat niet het geval, dan zal dat lezen alleen maar energie kosten. Dan zal het jezelf opleggen van die gewoonte aanvoelen alsof je werk je privétijd insluipt. En dat is een gevoel - daar geef ik Mancuso gelijk in - dat je niet wil hebben.
Softwareontwikkelaar zijn
Terug naar de vraag waar ik deze blog mee begon. Zeggen de twee zinnen hetzelfde?
In een bepaalde zin is het antwoord hetzelfde als altijd: it depends. Dat zeg ik niet alleen omdat ik een softwareontwikkelaar ben (c.q. werk als softwareontwikkelaar). Als liefhebber van het latere werk van filosoof Ludwig Wittgenstein, weet ik dat de betekenis van beide zinnen afhankelijk is van hun concrete gebruik.
Maar in deze context, waarin beide zinnen nadrukkelijk naast elkaar gepresenteerd worden, drukken ze wel degelijk een verschil uit. Iemand die werkt als softwareontwikkelaar, heeft deze bezigheid ondergebracht in het werkdomein van zijn of haar leven. Iemand die softwareontwikkelaar is, heeft het onderscheid tussen werk en privé overwonnen door van softwareontwikkeling een hobby te maken.
Let wel, ik zeg niet dat het erg is als software ontwikkelen je hobby niet is. Er is niets mis mee als je werk gewoon je werk is. Maar uit eigen ervaring durf ik wel te zeggen: het is leuker om softwareontwikkelaar te zijn dan om als softwareontwikkelaar te werken.
Toch zou mijn advies nooit zijn om van je hobby je werk te maken. Dat heb ik zelf ook niet gedaan. Mijn vraag is: zie je manieren om van je werk je hobby te maken?